Głównym inicjatorem utworzenia placówki muzealnej w Oleśnie było Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Oleskiej. Uroczystego jego otwarcia dokonano w pierwsze Dni Olesna w dniu 12 czerwca 1960 r. Początkowo funkcjonowało ono jako ekspozycja terenowa Muzeum Śląska Opolskiego.

Placówka otrzymała imię Jana Nikodema Jaronia – górnośląskiego liryka, dramaturga i działacza plebiscytowego. Pierwszy kierownik oleskiego muzeum, etnograf Konrad Hanisch, stworzył podstawy kolekcji etnograficznej. Zaowocowało to wyposażeniem autentycznego wnętrza wiejskiej izby oleskiej z połowy XIX w. Pasja społecznikowska kolejnego dyrektora muzeum p. Zofii Giaro, pełniącej tę funkcję od 1965 r., przyczyniła się do powiększenia zbiorów muzealnych i sprowadzenia atrakcyjnych wystaw czasowych.

Od marca 1974 r. dyrektorem placówki został archeolog Wojciech Łonak – były pracownik Działu Archeologii Muzeum Śląska Opolskiego. Prowadził on badania wykopaliskowe, dzięki którym muzeum rozbudowało dział archeologiczny prezentujący eksponaty od epoki brązu aż do średniowiecza.

Lata 90. XX w. to zdecydowany zastój działalności muzeum. U progu nowego stulecia władze miasta podjęły decyzję o rewitalizacji muzeum w Oleśnie. W 2004 r. zostało ono przeniesione do wyremontowanej zabytkowej XVIII-wiecznej kamienicy przy ul. Jaronia 7. Obiekt został gruntownie odrestaurowany i przystosowany do potrzeb wystawienniczych. Od 2004 r. placówka nosi nazwę Oleskie Muzeum Regionalne.

W nowym lokum urządzono stałą wystawę prezentującą kompleksowo dzieje miasta Olesna oraz wystawę leśno-łowiecką ze zbiorów  Nadleśnictwa Olesno. Muzeum zorganizowało wiele wystaw czasowych i Czwartkowych Spotkań Muzealnych. W jego budynku mieści się Punkt Informacji Turystycznej i sklepik z pamiątkami.