Pałac w Dołhobyczowie

Miasto
Kontakt Parkowa
22-540 Dołhobyczów

kom.: 608 488 749
e-mail: jan.rudnicki@wp.pl

Opis

Pierwsza wzmianka o dworze w Dołhobyczowie pochodzi z „Ksiąg grodzkich horodelskich” z 1731 roku.

Które podają, że w 1688 roku aktualni właściciele Piotr i Jan Skrzetuscy podzielili majątek. Połowę ziem otrzymał Grzymała Skrzetuski. Drugą część majątku otrzymała Anna Skrzetuska - w skład jej majątku wchodził również dwór wraz z ogrodem i sadem. Jest to najstarsza wzmianka o dworze (późniejszym pałacu) w Dołhobyczowie. Prawdopodobnie to właśnie z tego okresu pochodzi też najstarsza część dzisiejszego pałacu – podpiwniczenia, które wyróżnia się również odmiennym materiałem budowalnym (zbudowany jest z innej cegły) w porównywaniu z resztą dworu. Kolejne informacje o pałacu pochodzą z okresu jego największej świetności – gdy właścicielami ziem dołhobuczowskich była rodzina Rastawieckich herbu Sas. W 1782 roku hr. Andrzej Rastawiecki (wiceregent barański i austriacki baron) nabył ziemie dołhobyczowskie wraz z dworem od rodziny Stróżewskich. To na jego polecenie wcześniejszy dwór został rozbudowany w parterowy pałac. W 1809 roku po śmierci Andrzeja Rastawieckiego, wieś odziedziczyła wdowa Katarzyna, po której z kolei majątek odziedziczył syn Ludwik Rastawiecki – marszałek i poseł powiatu tomaszowskiego. Po śmierci Ludwika Rastawieckiego w 1847 toku majątek został odziedziczony przez jego syna Edwarda Rastawieckiego – słynnego historyka sztuki, archeologa i kolekcjonera. To właśnie w okresie życia Edwarda, pałac w Dołhobyczowie, jak również i sam Dołhobyczów przechodził okres swojej świetności. W 1837 roku (jeszcze podczas życia Ludwika Rastawieckiego) na polecenie Edwarda Rastawieckiego dwór został znacząco rozbudowany. Projektem rozbudowy zajmował się słynna włosi projektant Antonio Corazzi, znany z takich budowli jak Teatr Wielki w Warszawie, tzw. „Pałac Staszica” czy pałac Komisji Województwa Sandomierskiego w Radomiu. Podczas przebudowy zespołu pałacowego w Dołhobyczowie, z Corazzim współpracował architekt Antoni Beck. Pałac został podwyższony o jedno piętro dobudowano po dwóch stronach podpiwniczone oficyny, zbudowano stajnię z wieżą, piętrowy spichlerz oraz rządcówkę. Dodatkowo został założony przypałacowy park. W 1870 roku Dołhobyczów wraz z zespołem pałacowym zakupił od Edwarda Rastawieckiego, warszawski bankier Mieczysław Esptein, od którego w 1896 roku Dołhobyczów z pałacem odkupili Władysław i Maria Świeżawscy. W czasie I wojny światowej, wnętrza pałacu zostały zdewastowane, toteż w okresie międzywojennym, rodzina Świeżawskich próbując przywrócić pałacowi dawną świetność – urządziła go na nowo. Zakupili zabytkowe meble z różnych epok, zwieźli rodowe skarby oraz dzieła sztuki (w pałacu znalazły się m.in. obrazy Juliusza i Wojciecha Kossaka). W czasie II wojny światowej, właściciele zakopali na terenie pałacu wartościowe przedmioty i opuścili majątek. W 1944 roku w czasie walk z Niemcami oraz ukraińskimi nacjonalistami, zespół pałacowy spalono. W 1946 roku podczas reformy rolnej, pałac wraz z parkiem został włączony do Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Dołhobyczowie. W 1977 roku została ukończona dokumentacja niezbędna do odbudowy pałacu i już w 1982 roku Zamojskie Pracownie Konserwacji Zabytków rozpoczęły prace rewitalizacyjne. Prace miały objąć pałac wraz z parkiem oraz spichlerzem. Ponieważ w dalszym ciągu, właścicielem pałacu wraz z parkiem był kombinat PGR, po rewitalizacji planowano przekształcić pałac w obiekt usuługowo-dydatktyczny, przypominający swoją działalnością dom kultury. Niestety, większość założeń rewitalizacji nie została zrealizowana, poza odrestaurowaniem pałacu w stanie surowym. Obecnie pałac jest własnością prywatną. Z pałacem jak też i samym Dołhobyczowem związanych jest kilka ciekawostek: W okolicach Dołhobyczowa często przebywał Fryderyk Chopin – ponieważ okoliczna wieś Żabcze należała do jego serdecznego przyjaciela Tytusa Wojciechowskiego. W 1975 roku ostatni właściciel Dołhobyczowa Tadeusz Świerzawski w porozumieniu z władzą ludową i w towarzystwie przedstawiciela Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej, Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Muzeum Narodowego, wydobył z ziemi skrzynię zawierającą srebra narodowe i inne wartościowe przedmioty. Skrzynię zakopała przed wojną Krystyna Walewska. Zgodnie z zawartą umową, połowę skarbu zachował właściciel, a druga połowa trafiła do Muzeum Narodowego w Warszawie. W wieku XVII i XVIII Dołhobyczów należał do rodu Skrzetuskich, krewniaków Mikołaja Skrzetuskiego, będącego pierwowzorem postaci głównego bohatera powieści „Ogniem i mieczem”, H. Sienkiewicza. W Dołhobyczowie w XIX wieku istniało przejście graniczne pomiędzy Cesarstwem Austriackim i Rosją. Kościół w Dołhobyczowie został ufundowany przez rodzinę Świerzawskich, jako podziękowanie Stolicy Apostolskiej ze zwolnienia na ślub Stefana Świeżawskiego z siostrą stryjeczną. Niedaleko Dołhobyczowa, w Żabczu mieszkali rodzice Bolesława Prusa (Aleksandra Głowackiego).

Opinie
Lokalizacja

Opinie

comments powered by Disqus

Lokalizacja

Dołhobyczów, Lubelskie
Parkowa, 22-540 Dołhobyczów
×

Korzystamy z Cookies. Przeglądając stronę zgadzasz się na zapis Cookie na Twoim urządzeniu