Tradycje muzealne Nysy sięgają końca XIX wieku, kiedy to w 1897 roku Nyskie Towarzystwo Sztuki i Starożytności zainicjowało powstanie placówki muzealnej - jednej z najstarszych na terenie Śląska. 

Muzeum w Nysie gromadzi kolekcje malarstwa, grafiki i rzeźby, meble i różnorodne wyroby rzemiosła artystycznego, rękopisy i starodruki, militaria, a także zabytki z zakresu archeologii.

Zbiory archeologiczne to znaleziska obrazujące najdawniejsze osadnictwo okolic obecnej Nysy – od epoki paleolitu aż po okres średniowiecza, a następnie świadectwa kultury materialnej dawnego miasta z okresu od XIII do XVII w.

Na uwagę zasługują zabytki cechowe: wielofigurowa kompozycja, ukazująca pracę rzeźników nyskich, świeczniki procesyjne z XVII-XIX w., wyroby cynowe pochodzące ze Śląska, w tym także z Nysy - znaczącego ośrodka konwisarstwa, wyroby kowalstwa artystycznego.

Ceramikę reprezentują wyroby wielu manufaktur z okresu XVIII i XIX w., pochodzące z tak znanych ośrodków jak Miśnia, Sévres, Delft, oraz majolika włoska. Ceramika śląska to głównie zespół wyrobów kamionkowych z Bolesławca oraz fajanse z Prószkowa pod Opolem. Unikatowym zabytkiem jest szklanka św. Jadwigi Śląskiej (wyrób orientalny z XII w.).

Niezwykle okazały zbiór stanowią meble mieszczańskie i dworskie z XVI-XIX w. Odznaczają się one piękną formą i bogactwem dekoracji - gotyckie fotele, renesansowe i barokowe szafy, sekretery i skrzynki cechowe, intarsjowane komody, a także zegary kominkowe.

Kolekcja grafiki europejskiej (eksponowana tylko czasowo) to zbiór około 3000 rycin obejmujący dzieła od XVI do XIX wieku, oraz polska grafika współczesna. Do niezwykle cennych dzieł sztuki graficznej należy m. in. „Melancholia” – miedzioryt Albrechta Dürera z 1514 r. i cykl miedziorytów Hendricka Goltziusa (1558-1617), jednego z najlepszych rysowników i rytowników holenderskich.

Szczególne miejsce wśród zbiorów Muzeum zajmuje znakomita kolekcja malarstwa reprezentowana przez wybitne dzieła mistrzów europejskich od XV do XIX wieku. Bogaty zespół tworzy szkoła flamandzka i holenderska z najstarszym w tym zbiorze obrazem z warsztatu Hugo van der Goesa „Adoracja Dzieciątka”. Wśród wielu innych, wartych szczególnej uwagi dzieł, można wymienić XVI-wieczne obrazy: „Izba wiejska” Pietera Aertsena, „Św. Tekla uwalniająca św. Pawła” Otto van Veena, jednego z nauczycieli Rubensa, oraz dzieła późniejsze, m.in. „Scena w karczmie” Anthonia Palamedesa czy „Port z wieżą zamkową” Karela du Jardin. Malarstwo holenderskie XIX w. reprezentują portrety autorstwa Jana van der Hulsta oraz cykl widoków Hagi i okolic, którego autorami byli: Bartholomeus van der Hove, Andreas Schelfhout i Anthonie Waldorp – obrazy pochodzące z kolekcji Marianny Orańskiej. Najbogatszy ilościowo zespół stanowi malarstwo niemieckie z cenną „Judytą z głową Holofernesa”, powstałą ok. 1530 r. w warsztacie Łukasza Cranacha Starszego. Malarstwo włoskie, głównie z XVI w., reprezentują malowidła takich artystów, jak: Innocenzo Francucci da Imola, Carlo Portelli, Francesco Raibolini zwany Francia, Girolamo Sicciolante da Sermoneta, Francesco Bassano. Wśród dzieł malarzy śląskich szczególną wartość historyczną przedstawiają dwa portrety polskiego królewicza, biskupa wrocławskiego i płockiego, Karola Ferdynanda Wazy.

Wystawy stałe:

• Procesy o czary na pograniczu nysko-jesenickim
• Za progiem domu mieszczańskiego w Nysie 1860-1960
• Stanisław Kramarczyk, Franciszek Pikuła – dyrektorzy Muzeum w Nysie
• Pradzieje ziemi nyskiej
• Nysa w świetle badań archeologicznych
• Nyskie rzemiosło artystyczne i pamiątki miejskie
• Militaria – sala im. Bazylego Rogowskiego
• Galeria malarstwa zachodnioeuropejskiego XVI-XIX wiek
• Sztuka i rzemiosło artystyczne – XVI-XIX wiek

Muzeum zaprasza codziennie z wyjątkiem poniedziałków w godz. 9.00 - 15.00

soboty, niedziele - 10.00 - 15.00

środy - od czerwca do września w godz. 9.00 - 17.30

środy wstęp bezpłatny

Obok ekspozycji stałych prezentujemy wystawy czasowe o różnorodnej tematyce.