Muzeum Podlaskie w Białymstoku - Ratusz
15-426 Białystok
tel.: 85 740 77 31
fax.: 85 740 77 39
kom.: 509 336 930
e-mail: muzeum@muzeum.bialystok.pl
Opis
W skład Muzeum Podlaskiego w Białymstoku wchodzi siedem placówek mieszczących się w obiektach zabytkowych:
- Ratusz w Białymstoku - siedziba główna
- Muzeum Historyczne
- Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego
- Muzeum w Tykocinie
- Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy
- Muzeum w Bielsku Podlaskim
- Muzeum Ikon w Supraślu
W 1949 r dekretem Ministerstwa Kultury i Sztuki powołane zostało, pierwsze w dziejach miasta, muzeum regionalne. Na jego siedzibę przekazano odbudowane prawe skrzydło pałacu Branickich. W marcu 1950 r. muzeum przeniesiono do odbudowanego pałacyku gościnnego z II poł. XVIII wieku przy ul. Kilińskiego 6. 1 stycznia 1952 r. placówka została upaństwowiona, a nadzór merytoryczny nad nią objęło Muzeum Narodowe w Warszawie.
Po ośmiu latach istnienia, zarządzeniem Ministra Kultury i Sztuki z dnia 27 lipca 1957 r. Muzeum Regionalne w Białymstoku uzyskało rangę muzeum okręgowego.
Rozszerzył się zasięg jego działania, powierzono mu opiekę merytoryczną nad muzeami regionalnymi w Łomży i Suwałkach. 13 września 1958 r. Muzeum Okręgowe w Białymstoku otrzymało nową siedzibę - odbudowany ratusz z poł. XVIII wieku. Wtedy to nastąpił szybki rozwój placówki. Obok już istniejących pracowni, historycznej i archeologicznej, w 1958 r. powołano pracownię sztuki, w 1962 r. pracownię etnograficzną i w 1965 r. naukowo - oświatową. Baza lokalowa rozszerzała się w miarę odbudowywania zabytkowych budowli w pobliżu Białegostoku i przekazywania ich na cele muzealne. Tym samym rozszerzał się również zakres działalności merytorycznej. W 1973 roku przekazany został Muzeum Okręgowemu pałac w Choroszczy, gdzie utworzono ekspozycję wnętrz. W tym samym roku w refektarzu i kaplicy Pałacu Opatów w Supraślu utworzono Punkt Muzealny. W 1976 roku pracownia historyczna przeniosła się z pałacyku przy ul. Kilińskiego 6 (został on przekazany Instytutowi Architektury Politechniki Białostockiej) do zabytkowej kamienicy przy ul. Warszawskiej 37 oraz powołano nowy Oddział - Muzeum w Tykocinie, który znalazł swą siedzibę w odbudowanej synagodze i domu talmudycznym. W roku 1982, decyzją Wojewody Białostockiego, utworzono kolejny Oddział - Białostockie Muzeum Wsi z lokalizacją na terenach położonych przy Szosie do Augustowa, a w 1984 roku, w odrestaurowanym ratuszu w Bielsku Podlaskim, powstało Muzeum w Bielsku Podlaskim. W roku 1992 powołano kolejny Oddział - Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego - w zabytkowej willi w Białymstoku przy ul. Świętojańskiej 17. W 2006r. otwarto nowy oddział Muzeum Ikon w Supraślu. Z dniem 27 kwietnia 1998 r. Muzeum Okręgowe zostało przemianowane na Państwowe Muzeum w Białymstoku, a uchwałą z 25 kwietnia 2000 r. zmieniono jego nazwę na Muzeum Podlaskie w Białymstoku.
Ratusz w Białymstoku
Białostocki ratusz nigdy nie był siedzibą władz miejskich. Nadana mu została funkcja handlowa. Był to więc nie tyle ratusz, co bardziej kramnice lub sukiennice. Ufundowany przez Jana Klemensa Branickiego, miał w jego wizji miasta komponować przestrzeń rynku, stanowić jego dominantę architektoniczną i być świadectwem gustu fundatora. Jego budowa przebiegała w kilku etapach.
W 1745 roku postawiony został parterowy, oparty na rzucie kwadratu obiekt, przykryty łamanym dachem. Znalazło w nim miejsce 10 sklepów oddanych w dzierżawę miejscowym Żydom. Rozwój handlu spowodował, że już w 1755 roku, na koszt około 20 kupców żydowskich, wybudowano 4 narożne pawilony - alkierze. Połączone one zostały z głównym budynkiem arkadkami, które były wejściowymi bramkami na wewnętrzne dziedzińce.
W 1761 roku wybudowana została jedna kondygnacja wieży, podwyższona do obecnej wysokości w 1798 roku. Tak długi czas budowy ratusza świadczy o tym, że wymuszona ona została czynnikami zewnętrznymi, a nie jednorodną koncepcją architektoniczną.
Pomimo tego białostocki ratusz jest jedną z piękniejszych budowli w mieście i stanowi rzadki w Polsce przykład ratusza alkierzowego. Jego autorstwo przypisywane jest Janowi Henrykowi Klemmowi. Bezsporne jest jednak tylko to, że to on projektował narożne pawilony.
Gdy budowano drugą kondygnację wieży, nadając całemu budynkowi znaną nam obecnie formę J.H. Klemm już nie żył. W 1772 roku w ratuszu mieściło się 48 kramów, a w wieży, na parterze i piętrze, urządzono izbę sądową i areszt. W związku z dalszym rozwojem handlu, około 1807 roku, poszerzono alkierze, zabudowując częściowo dziedzińce.
W 1868 roku na ratuszowej wieży pojawił się zegar wykonany przez "uczonego zegarmistrza Tropa". Około 1898 roku wokół hełmu wieży umieszczona została metalowa galeryjka, służąca jako punkt obserwacyjny Białostockiej Ochotniczej Straży Ogniowej.
W 1922 roku w ratuszu - bazarze mieściło się ponad 100 różnej branży sklepików. Stan techniczny i estetyczny tego zabytkowego obiektu budził ogromne zastrzeżenia. Konserwator Okręgu Białostockiego w 1923 roku wnioskował o wywłaszczenie wszystkich właścicieli i przeprowadzenie rekonstrukcji budynku. Plan ten nie został zrealizowany.
W 1940 roku okupujący Białystok Rosjanie chcąc postawić w centrum miasta pomnik Józefa Stalina rozebrali ratusz, widząc w nim symbol szlacheckiej Rzeczpospolitej.
W 1953 roku, dzięki staraniom Władysława Paszkowskiego - Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - rozpoczęto jego odbudowę. Autorem projektu architektonicznego była Zofia Chojnacka. Wnętrza zaprojektował Stanisław Bukowski. Prace zakończono w 1958 roku, przeznaczając ratusz na siedzibę Muzeum Okręgowego. Zasadniczą zmianą wprowadzoną przy odbudowie, było podpiwniczenie budynku i połączenie alkierzy z centralną częścią obiektu łącznikami, co zapewniło wewnętrzną komunikację.
Wystawa stała
Galeria malarstwa polskiego
Ekspozycja nieczynna od 16 kwietnia do 20 września 2018 r.
Stała ekspozycja liczy ponad 120 dzieł najwybitniejszych polskich i obcych malarzy, działających w ciągu ostatnich 250 lat. To także reprezentacyjny przegląd dziejów malarstwa, ilustrowany pracami takich twórców jak Marcello Bacciarelli, Jan Chrzciciel Lampi, Józef Grassi, Michał Bogoria Skotnicki, Piotr Michałowski. Ważną grupę tworzy zespół obrazów, będących dziełami artystów związanych z dworem Jana Klemensa Branickiego. Ozdobą Galerii jest zespół płócien polskich malarzy wykształconych w Akademii Monachijskiej, zaś prawdziwym arcydziełem w tej grupie - "Wyjazd powozem" Alfreda Wierusza - Kowalskiego.
Przemiany w sztuce 2 polowy XIX w. są zilustrowane świetnymi obrazami Olgi Boznańskiej i artystów związanych z krakowską Akademią Sztuk Pięknych, m.in. Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Juliana Fałata, Jana Stanisławskiego i wielu innych. Wielość nurtów malarstwa w pierwszych dekadach XX w. prezentują płótna uczniów tzw. szkoły pejzażowej Jana Stanisławskiego, artystów wileńskich czy niezwykłego fenomenu, fascynującego do dziś - Stanisława Ignacego Witkiewicza.
Portrety Jana Klemensa i Izabeli Branickich
Dwa obrazy, które dołączyły do zbiorów Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, uświetniając Galerię Malarstwa Polskiego, są portretami Jana Klemensa Branickiego i Izabeli z Poniatowskich Branickiej.
Najprawdopodobniej pochodzą one z XVIII w., ale mogły powstać już po śmierci Branickich. Autora obrazów nie znamy, ale oglądając prace możemy stwierdzić, że był to artysta wysokiej klasy. Obrazy są dopracowane, co można zauważyć w detalach stroju Branickich oraz subtelnym namalowaniu twarzy i dłoni Izabeli. Portrety są przykładem pendantów, tj. powstawały w tym samym czasie i z myślą o powieszeniu obok siebie, dodatkowo są spójne pod względem kompozycji, stylu i kolorystyki.
Lokalizacja
Rynek Kościuszki 10, 15-426 Białystok
Opinie
comments powered by Disqus