Jest to muzeum, będące po muzeum Izabeli Czartoryskiej w Puławach, najstarszą tego typu placówką w Polsce.

Założone zostało w roku 1802 przez ks. Leopolda Jana Szersznika, jednego z najwybitniejszych obywateli w dziejach miasta, który był wszechstronnie wykształconym humanistą, członkiem zakonu jezuitów. Studiował w Ołomuńcu, Brnie i Pradze. Po kasacji zakonu powrócił do rodzinnego Cieszyna, aby w tym prowincjonalnym miasteczku podjąć pracę oświatową.. To właśnie Szersznik, wykorzystując swą wiedzę i talent spowodował, że Cieszyn osiągnął pozycję ośrodka kulturalnego o znaczeniu ponadregionalnym. Pozostawił po sobie dwa wielkie dzieła. Pierwsze to biblioteka, która w 1814 roku jego śmierci, liczyła 12 tysięcy tomów i zawierała druki z XVIII, XVII i XVI wieku oraz kilka inkunabułów. Dziś jej spadkobiercą jest Książnica Cieszyńska. Drugie dzieło to muzeum.

Siedzibą Muzeum Śląska Cieszyńskiego jest duża kamienica o charakterze pałacowym przy ul. Regera - niedaleko Rynku. Ta dawna posiadłość rodziny Larisch-Mönich powstała na przełomie XVIII i XIX wieku i posiada rzadko spotykane malowidła ścienne.

„Na skrzyżowaniu dziejów i kultur” – ekspozycja stała

Stała ekspozycja zlokalizowana jest na drugim piętrze Pałacu Larischów i zajmuje powierzchnię ponad 1000m2. Chronologicznie obejmuje okres od prehistorii do końca II wojny światowej. Pierwsze z sal pokazują bogate zbiory archeologiczne dokumentujące najstarsze dzieje Cieszyna i Śląska Cieszyńskiego. Kolejne pomieszczenia przenoszą nas w okres piastowski, kiedy książęta cieszyńscy odgrywali znaczącą rolę w skali europejskiej. Ich następcami na skutek wygaśnięcia linii piastowskiej zostali Habsburgowie. Wiele miejsca poświęcono roli szlachty i mieszczaństwa na przestrzeni wieków. Nie zapomniano o znaczeniu cechów rzemieślniczych oraz rozwoju przemysłu w XIX i początkach XX wieku. Ostatnia sala zamykająca ciąg historyczny przedstawia najważniejsze wydarzenia I poł. XX wieku, począwszy od powstania Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, poprzez wojnę polsko-czeską i podział miasta w 1920 r., aż po przełomowe wydarzenia roku 1938 i okres II wojny światowej. Jedną z sal poświęcono ks. Janowi Leopoldowi Szersznikowi - założycielowi w roku 1802 Muzeum, zaś na pierwszym piętrze urządzono zbrojownię. Znakomitą większość ekspozycji stworzono w oparciu o własne bogate zbiory.

Wystawa „Sztuka gotyku i renesansu"

Wystawa „Sztuka gotyku i renesansu”, stanowiąca część ekspozycji stałej, prezentuje najcenniejsze zabytki malarstwa i rzeźby z okresu od XIV do połowy XVII wieku ze zbiorów cieszyńskiego muzeum. Zupełnie nowa aranżacja wystawy i zastosowanie nowoczesnego sprzętu pozwoliło na pokazanie zabytków, które ze względu na wymogi konserwatorskie do tej pory znajdowały się w magazynach.

W czasie długiej i bogatej historii cieszyńskiego muzealnictwa udało się zgromadzić wiele cennych pod względem historycznym i artystycznym dzieł, które wcześniej stanowiły wystrój tutejszych kościołów. Należą do nich m.in.: retabulum z Puńcowa, Ogrodzonej, Kamienicy, obrazy z cieszyńskiego zamku, kościoła w Lesznej, cieszyńskiego kościoła Św. Trójcy, epitafia rodziny Bludowskich, Reisów czy Jana Żywieckiego, rzeźby kamienne i drewniane.

Malarstwo i rzeźba okresu gotyku i renesansu, związane historycznie z terenem Śląska Cieszyńskiego, stanowiące część obecnych zbiorów Muzeum Śląska Cieszyńskiego, są odzwierciedleniem różnorodnych wpływów artystycznych, religijnych oraz uwarunkowań historycznych i ekonomicznych tego obszaru. Bliskie kontakty z Czechami, głównie w drugiej połowie XIV wieku, wpływy sztuki małopolskiej w wieku XV i śląskiej, w tym głównie Wrocławia, w XVI wieku, czy konwersja z katolicyzmu na protestantyzm i na powrót, miały wpływ na charakter powstających wtedy dzieł. Ich piękno można na ekspozycji Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

GODZINY OTWARCIA

Okres zimowy (1.X - 28.II)

• poniedziałek - nieczynne
• wtorek, czwartek, piątek, sobota, niedziela - wejście na ekspozycję o 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00
• środa - wejście na ekspozycję o 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, 16.00

Okres letni (1.III - 30.IX)

• poniedziałek - nieczynne
• wtorek, czwartek, sobota, niedziela - wejście na ekspozycję o 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00
• środa, piątek - wejście na ekspozycję o 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, 16.00

Ceny biletów:

• 8 zł – bilet ulgowy
• 16zł – bilet normalny

Zasady dotyczące przyjmowania i oprowadzania zwiedzających

• wejścia na ekspozycje o pełnych godzinach
• zwiedzanie muzeum z przewodnikiem – przewodnik w cenie biletu
• grupy zorganizowane maksymalnie do 30 osób – obowiązuje wcześniejsza rezerwacja (na niedziele rezerwacji nie przyjmuje się)