Pierwotnie usytuowane w czternastowiecznym zamku krzyżackim, w 1948 r. przeniesione zostało do południowego i wschodniego skrzydła ratusza miejskiego, sąsiadującego z ruinami zamku. 

Oddział Muzeum Warmii i Mazur w Szczytnie posiada zbiory liczące obecnie tysiące muzealiów, z dziedziny archeologii, historii, sztuki, etnografii, w tym sztuki ludowej, kartografii, numizmatyki oraz przyrody, a także księgozbiór naukowy wraz ze starodrukami- dokumentują historię, dziedzictwo kulturowe i walory środowiska naturalnego regionu Mazur.

Wśród zgromadzonych zbiorów wymienić można zabytki regionalnej sztuki sakralnej (XVIII-XIX w.), rzemiosła, rzemiosła artystycznego (XV-XIX w.). Szczególną pozycję zajmują historyczne dokumenty i publikacje, związane z prasą polską i ruchem polskim na Mazurach (XIX-XX w.), którego Szczytno było ważnym ośrodkiem.

Zbiory etnograficzne, z których najstarsze pochodzą z końca XVIII w., to malowane mazurskie meble, szafy ubraniowe z zapiskami gospodarskimi po wewnętrznej stronie drzwi, tkaniny dekoracyjne i użytkowe oraz tradycyjne sprzęty domowe i gospodarskie. Obiekty te stanowią bezcenne ślady kultury ludowej Mazurów, która już na początku XX w. uległa marginalizacji.

Zdjęcia udostępnione dzięki uprzejmości Muzeum Warmii i Mazur http://muzeum.olsztyn.pl/ .