Zgromadzone w nim zbiory obejmują przede wszystkim rzeźbę oraz malarstwo, ze szczególnym uwzględnieniem sztyki całego Śląska. W XIX wieku oraz do 1945 roku poprzednikami muzeum było utworzone w 1815 roku Królewskie Muzeum Sztuki i Starożytności, powstałe w 1880 roku Śląskie Muzeum Sztuk Pięknych, a także utworzone w 1899 roku Śląskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności. Jednak muzea te zostały całkowicie lub w dużym stopniu zniszczone podczas II wojny światowej.

Budynek, w którym obecnie znajduje się Muzeum Narodowe we Wrocławiu, zbudowano w stylu renesansu niderlandzkiego. Budynek powstał w latach 1883-1886 według projektu Karla Friedricha Endella. Do 1939 roku, w budynku obecnego muzeum, znajdowała się siedziba Rejencji Śląskiej. Dla zwiedzających muzeum otworzono w lipcu 1948 roku. Na początku istniało pod nazwą Muzeum Państwowe, w 1950 roku zmieniło nazwę na Muzeum Śląskie, a od 1970 roku zostało podniesione do rangi muzeum narodowego.

Ekspozycja Muzeum Narodowego we Wrocławiu podzielona jest na działy:

Śląska rzeźba kamienna z XII-XVI wieku – znajdują się tutaj m.in. nagrobki książąt śląskich, rzeźby, reliefy oraz figury ołtarzowe.

Sztuka Śląska z XIV-XIX wieku – ekspozycja zawiera wysokiej klasy obiekty gotyckiej sztuki sakralnej, zabytki rzemiosła artystycznego.

Sztuka Polska z XVII-XIX wieku – trzon kolekcji pochodzi ze zbiorów muzealnych Lwowa oraz Kijowa, który przekazano Wrocławiowi w 1946 roku. W dziale Sztuka Polska z XVII-XIX wieku dominuje malarstwo.

Sztuka Europejska z XV-XX wieku – ekspozycja prezentuje malarstwo europejskie od renesansu po 1. połowię XX wieku, a także przykłady rzeźby.

Sztuka Wschodu – dział prezentuje wystawę sztuki Bliskiego oraz Dalekiego Wschodu.

Polska sztuka współczesna – ekspozycja prezentuje dzieła od początku XX wieku, przez okres międzywojenny do najbardziej uznanych artystów powojennych. Uzupełnieniem tego działu jest osobna sala Magdaleny Abakanowicz oraz ekspozycja szkła i ceramiki.

Muzeum Narodowe we Wrocławiu, poza budynkiem głównym, posiada także dwa oddziały: Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu oraz Panoramę Racławicką.