Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku to instytucja kultury województwa warmińsko-mazurskiego, wpisana do Państwowego Rejestru Muzeów, prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Historia Muzeum rozpoczyna się we wschodniopruskim Königsbergu, gdzie na początku XX wieku podjęto decyzję o utworzeniu muzeum architektury wiejskiej, w którym prezentowane miały być obiekty z regionów ówczesnych Prus Wschodnich. Pod budowę skansenu przeznaczono malowniczy, lecz niewielki teren na obrzeżach ogrodu zoologicznego. W latach 1911-1913 wybudowano tam 26 kopii obiektów istniejących w terenie. Muzeum otwarto w 1913 roku pod nazwą Ostpreußisches Heimatmuseum. Pierwszym jego dyrektorem został Richard Dethlefsen. W roku 1937 ze względu na ograniczoność terenu zapadła decyzja o przeniesieniu budynków z Królewca do Olsztynka. Translokacji dokonano w latach 1938- 1942.

Muzeum nie ucierpiało podczas działań wojennych w 1945 roku. Od lat 50. XX w. bezpośrednią opiekę nad obiektami sprawował Wojewódzki Konserwa­tor Zabytków w Olsztynie. W 1962 roku utworzono Park Etnograficzny jako oddział Muzeum Mazurskiego w Olsztynie (dzisiejszego Muzeum Warmii i Mazur). W 1969 roku jednostka została przekształcona w Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku. Samodzielne Muzeum stało się instytucją o charakterze naukowo-badawczym i oświatowym. Taką placówką pozostaje do dnia dzisiejszego.

Muzeum zlokalizowane jest w pięknym, zróżnicowanym krajobrazowo terenie, o powierzchni liczącej 93 ha. Przez Park Etnograficzny przepływa rzeka Jemiołówka. Do Muzeum należą też pola uprawne, łąki i pastwiska oraz niewielki staw.Aktualnie na 35 ha Parku Etnograficznego zgromadzonych zostało 78 obiektówmałej i dużej architektury wiejskiej, głównie drewnianej z XIX wieku. Są to budynki mieszkalne i sakralne, zabudowania gospodarcze i przemysłowe.Obiekty pochodzą z terenów dawnych Prus Wschodnich. Dzisiaj ziemie te – Warmia, Mazury, Powiśle i Mała Litwa - należą do Polski, Litwy i Rosji (obwód kaliningradzki). Wyposażenie budynków sta­nowią zebrane po 1945 r. eksponaty prezentujące tradycyjne meto­dy pracy i obrzędy na wsi w XIX i XX w.

Olsztynecki skansen posiada 11 tysięcy muzealiów ruchomych z zakresu materialnej kultury ludowej XIX i XX w. oraz współczesnej sztuki i rękodzieła ludowego, a także bogaty księgozbiór.

Obiekty znajdują się w naturalnym otoczeniu zieleni, w ogródkach przyzagrodowych uprawiamy kwiaty, warzywa i zioła. Prowadzimy też hodowlę zwierząt gospodarskich. Nasze muzealne zwierzęta – od koni i krów poczynając, poprzez kozy, króliki, owce, a na drobiu kończąc – stanowią dużą atrakcję dla odwiedzających.

Muzeum prowadzi działalność naukowo-badawczą, wydawniczą, wystawienniczą oraz edukacyjno-upowszechniającą.

W sezonie letnim organizujemy wiele imprez plenerowych. Na stałe do kalendarza imprez wpisały się: Jarmark sztuki nie tylko ludowej, Regionalne Święto Ziół, Targi Chłopskie, Tajemnice ciesiołki, Skansen dzieciom oraz jarmarki: wielkanocny i wigilijny. Podczas imprez organizowane są pokazy dawnych zajęć i umiejętności, koncerty, konkursy, prezentacje i prelekcje.

Instytucja dysponuje bogatą ofertą lekcji muzealnych i warsztatów plastycznych. Zajęcia prowadzone są przez pracowników Muzeum w zabytkowych obiektach. W programie m.in. lekcje: „Nie święci garnki lepią…”, „Malarstwo na szkle”, „Jak kiedyś pisano: kaligrafia”, bożonarodzeniowe i wielkanocne warsztaty świąteczne, „Stroje ludowe na Warmii i Mazurach”, „Polska wycinanka ludowa”.

Placówka jest wydawcą kilku serii wydawniczych: „Zeszyty Naukowe MBL-PE”, „Seria pod śparogami” oraz „Baw się na ludowo”.

W struktury Muzeum wchodzą również dwa obiekty w centrum Olsztynka: Salon Wystawowy w dawnym kościele parafialnym oraz baszta na linii miejskich murów obronnych, w której mieści się muzeum poświęcone życiu i działalności Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza - pastora, językoznawcy, popularyzatora języka polskiego w zaborze pruskim.

Godziny otwarcia:

Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny, ul. Leśna 23:

• 15-30 kwietnia (wtorek – niedziela): 09:00 – 17:00
• 1 maja – 30 czerwca (codziennie): 09:00 – 17:00
• 1 lipca – 31 sierpnia (codziennie): 10:00 – 18:00
• 1-30 września (codziennie): 09:00 – 17:00
• 1-31 października (wtorek – niedziela): 09:00 – 16:00
• 1 listopada – 14 kwietnia (wtorek – niedziela): 10:00 – 14:00

Dni bezpłatnego wstępu w roku 2018 do Parku Etnograficznego:

• 1, 7, 14 kwietnia
• 8, 19 maja
• 1, 10, 23 czerwca
• 2, 20 lipca
• 8, 23 sierpnia
• 1, 7, 16 września
• 3, 18, 31 października

Salon Wystawowy wraz z Domem Mrongowiusza, ul. Zamkowa 1:

• 1 listopada – 14 kwietnia: nieczynne
• 15 kwietnia – 31 października (wtorek – niedziela): 10:00 – 17:00

Dni bezpłatnego wstępu w roku 2018 do Salonu Wystawowego:

• 6, 19, 22 maja
• 1, 16, 26 czerwca
• 12, 29 lipca
• 3, 18 sierpnia
• 7, 20, 29 września
• 12, 28 października

Salon Wystawowy i Dom Mrongowiusza nieczynny dla zwiedzających w następujących dniach: Wszystkich Świętych, Święto Niepodległości, Wigilię i Święta Bożego Narodzenia

Cennik:

Park Etnograficzny:

• Bilet normalny – 14 zł
• Bilet ulgowy (dzieci i młodzież szkolna, studenci, nauczyciele, emeryci i renciści, karta Euro 26, osoby niepełnosprawne) – 8 zł
• Bilet rodzinny (2 osoby dorosłe + 2 dzieci do lat 16) – 37 zł
• Bilet na Ogólnopolską Kartę Dużej, Kartę Seniora – 7 zł
• Bilet dla mieszkańców Olsztynka – 4 zł
• Przewodnik w języku polskim (grupy do 40 osób) – 60 zł
• Dzieci do lat 7 – wstęp bezpłatny

Salon Wystawowy wraz z Domem Mrongowiusza:

• Bilet normalny – 6 zł
• Bilet ulgowy (dzieci i młodzież szkolna, studenci, nauczyciele, emeryci i renciści, karta Euro 26, osoby niepełnosprawne) – 4 zł
• Bilet rodzinny (2 osoby dorosłe + 2 dzieci do lat 16) – 16 zł
• Bilet na Ogólnopolską Kartę Dużej, Kartę Seniora – 3 zł
• Bilet dla mieszkańców Olsztynka – 3 zł
• Przewodnik w języku polskim (grupy do 40 osób) – 20 zł
• Dzieci do lat 7 – wstęp bezpłatny

Opłaty za parking w okresie 15 kwietnia – 31 października 2018 r.:

• Samochody osobowe – 5 zł
• Busy – 6 zł
• Autokary – 12 zł
• Motocykle – 4 zł
• Rowery – 3 zł