Jego fundatorką była Izabela Branicka, starościna bielska i kasztelanowa krakowska, żona Jana Klemensa Branickiego. Projektantem był nadworny architekt Branickich - Jan Sękowski. Budowę bielskiego ratusza rozpoczęto w roku 1776, zakończono ostatecznie na początku 1780r. Wzniesiony został na rzucie prostokąta ze ściętymi narożnikami. Czterospadowy dach, sfazowany nad ściętymi narożnikami, pokryty jest dachówką esówką i zwieńczony niewielką wieżą zegarową o rzucie kwadratu, nakrytą obeliskowym blaszanym hełmem. Na jego szczycie znajduje się blaszana forma w kształcie owada z datą 1779. Ratusz bielski jest jednym z najpiękniejszych późnobarokowych ratuszy w Polsce.

W pierwszej połowie XIX wieku do elewacji frontowej dobudowano kolumnowe podcienia, a środkowy otwór okienny zamieniono na otwór drzwiowy. W okresie międzywojennym powstały dwie wnęki konchowe na wschodniej i zachodniej ścianie pomieszczenia znajdujacego sie na piętrze. W jednej z nich jest zachowane do dziś malowidło przedstawiające białego orła w złotej koronie na czerwonym tle. W roku 1942 Niemcy zlikwidowali w elewacji frontowej kolumnowe podcienia oraz zmienili rozstaw otworów okiennych - trzy środkowe zgrupowano obok siebie i zamieniono je na porte - fenetre ze wspólnym balkonem. Przebudowano wnętrze piętra wznosząc nowe ścianki działowe.

Nieznane jest przeznaczenie poszczególnych pomieszczeń w ratuszu z czasów jego powstania. Wiadomo, że w XIX wieku mieścił się tutaj sąd powiatowy, hauptwachta i kilka sklepów. W okresie przed II wojną światową i w latach powojennych północną części parteru ratusza zajmowały sklepy. W latach 50. i 60. XX wieku w ratuszu miała siedzibę Miejska Rada Narodowa, Urząd Stanu Cywilnego, Biuro Notarialne oraz Biblioteka Publiczna. Na przełomie lat 70. i 80. gmach poddano pracom remontowym i konserwatorskim. Zrekonstruowano pierwotny wyglad budynku oraz układ wnętrz. 15 października 1984 roku otwarto tu nowy Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku - Muzeum w Bielsku Podlaskim.

Wystawa stała

Wystawa nieczynna z powodu remontu Ratusza do grudnia 2018 r.

Tajemniczy ręcznik

„Tajemniczy ręcznik” – tajemniczy, ponieważ skrywa wszystko to, co w jednym momencie jest radosne i smutne, ciche i głośne, oczywiste i niejasne. Ten niewielki kawałek płótna ukrywa w swoim cieniu los i przeznaczenie człowieka, znane jedynie samemu Stwórcy. To ręcznik od wieków towarzyszy ludzkiej wędrówce po ziemskim padole. Jest symbolem kontaktu człowieka z Bogiem i łączności z przodkami, wyrazem szacunku wobec świętości i świętych wizerunków, symbolem dziękczynienia i ofiarą za doznane łaski, formą podziękowania i podarunkiem dla bliskich naszemu sercu, zapłatą w posagu i ważnym talizmanem. Ręcznik towarzyszy człowiekowi podczas narodzin i w chwili śmierci. Co więcej, jego rola w ludowych wierzeniach wykracza poza życie ziemskie, dając schronienie duszom zmarłych. Jeden ręcznik, a dziesiątki znaczeń, interpretacji i obrzędów. Mały kawałek płótna skrywający tajemnice ludzkiego życia, której rąbek postaramy się przed Państwem odsłonić.

Bezpośrednim impulsem do pracy nad stworzeniem kolekcji ręcznika ludowego ziemi bielskiej, a w późniejszym czasie również wystawy stałej była obawa przed postępującym wypieraniem z codziennego życia tego jakże charakterystycznego elementu naszej tradycji. Realizując misję, która miała ratunkowy charakter, przeprowadziliśmy szereg kwerend i inwentaryzacji. Udało nam się pozyskać kilkadziesiąt nowych ręczników, a także wiele informacji i nagrań na ich temat. W chwili rozpoczęcia naszych prac ręcznik ludowy był niemalże zapomnianym elementem kultury ludowej, teraz jest dostrzegany i przeżywa „drugą młodość”. Najważniejszym efektem tej długiej i wyboistej drogi, na którą złożyły się setki przejechanych kilometrów, godziny rozmów i dziesiątki pozyskanych ręczników jest wystawa stała „Tajemniczy ręcznik”.

Całość ekspozycji jest utrzymana w klimacie nawiązującym do dualnego charakteru ręczników ludowych. Dominuje nieustanne przeplatanie się pierwiastka boskiego i ludzkiego. Ręcznik zawsze był pośrednikiem między obydwoma światami. Jego związki z sacrum podkreśla błękitny odcień ścian ekspozycyjnych, bliski także wiejskim chatom, gdzie ręcznik zawsze miał swoje miejsce. Również pionowy sposób prezentacji ręczników wskazuje na jego pośrednią rolę w relacjach miedzy niebem i ziemią. Z kolei pionowe elementy ekspozycji, pomiędzy którymi znajdują się ręczniki oraz zielone podświetlenie haftów i koronek jednoznacznie kojarzą się z wiejskim krajobrazem, drzewami i przyrodą. Ręcznik jest jej częścią. Jego historia zaczyna się od ziarna lnu, poprzez niebiesko kwitnącą roślinę, aż do tkaniny przeznaczonej na ręcznik.

„Tajemniczy ręcznik” w sposób dyskretny, a jednocześnie nietuzinkowy wprowadza odbiorcę w pewną „opowieść”. Jej fabułę tworzą informacje na temat ręcznika podane w formie prezentacji, na którą składa się archiwalny film o uprawie lnu i jego obróbce oraz nasycone emocjami, niekiedy wręcz wzruszające filmowe i dźwiękowe wspomnienia, w których ręcznik ludowy odgrywa główną rolę. Całość ukazuje odwieczny związek ręcznika ludowego z ludzkim losem, od narodzin, aż po chwile ostateczne.

Nieodłącznym elementem ekspozycji jest klimat tajemniczości budowany poprzez sposób prezentacji samych ręczników. Połączenie nowoczesności przekazu z zabytkami przebiega na tyle dyskretnie, że nie przytłacza tych drugich. Nowe technologie nie dominują, a jedynie wprowadzają nas w narrację dbając o wygodę odbiorcy i płynność procesu zwiedzania.

Do wystawy dołączyliśmy modułowy pakiet zeszytów edukacyjnych do samodzielnej pracy, przeznaczony dla rodzin.